ولیعهد عربستان سعودی، کشورش را به عنوان تاثیرگذارترین بازیگر خاورمیانه معرفی کرده؛ با این حال، همچنان توپ را در زمین دیپلوماسی واقعی نگه داشته و اثر ملموسی از او در جنگ میان اسرائیل و حماس دیده نمی‌شود.
به گزارش انصار، استیون کوک، پژوهشگر ارشد مطالعات خاورمیانه در شورای روابط خارجی امریکا و ستون‌نویس فارین پالیسی در این نشریه می‌نویسد: هنگامی که صحبت از سیاست خارجی و مدیریت بحران به میان می‌آید؛ سعودی‌ها بی‌فایده به نظر می‌رسند، آن‌گونه که یک مقام ارشد سابق دولت ایالات متحده هفته گذشته برایم بیان کرد. به نظر می‌رسد دلیل این بی‌فایده بودن آن است که سعودی‌ها در تنگنا قرار دارند: آنان کماکان برای تضمین و تامین امنیت‌شان به واشنگتن وابستگی دارند؛ همان کشوری که به تسهیل حمله به نوار غزه توسط اسرائیل کمک می‌کند، همان کشوری که تا چند هفته پیش ولیعهد سعودی با آن همکاری کرده بود و به نظر می‌رسید که مایل به توافق با اسرائیل بدون وعده تشکیل کشور فلسطین بوده است.
یکی از راه‌های مدیریت این تضادها آن است که حکومت سعودی به بازیگری سازنده تبدیل شود تا ادعای مطرح‌شده درباره تاثیرگذاری‌اش را در عمل اثبات کند. در عوض اما سعودی‌ها خود را مشغول صدور بیانیه و برگزاری جلسات مختلف کرده‌اند.
در 7 اکتوبر وزارت خارجه عربستان خواستار توقف فوری تنش بین دو طرف شد. از آن زمان به این سو سعودی‌ها چند بیانیه منتشر کرده‌اند؛ چند تماس تلیفونی داشته‌اند و نشست‌های چندجانبه‌ای برگزار کرده‌اند، اما نتیجه چنین اقداماتی برقراری مجدد ثبات در منطقه نبوده و به این هدف کمکی نکرده است.
دقیقا پیش از دیدار ولیعهد سعودی با وزیر خارجه امریکا در تاریخ ۱۵ اکتوبر، وزارت خارجه عربستان بیانیه‌ای منتشر کرد که در بخشی از آن آمده بود ریاض درخواست اسرائیل برای جابه‌جایی اجباری مردم غزه را رد می‌کند و تداوم هدف حمله قرار دادن غیرنظامیان غیرمسلح از سوی اسرائیل را محکوم کرده بود. این موضع اصولی است. با وجود این، اگر سعودی‌ها آن گونه که ادعا می‌کنند، نمی‌توانند در ریاض بنشینند و چیزی جز اعتراض شدید به وضعیت وحشتناک غزه ارائه نکنند.البته اگر بخواهیم منصف باشیم سعودی‌ها کاری انجام دادند. آنان در تاریخ ۱۸ اکتوبر جلسه کمیته اجرایی سازمان همکاری اسلامی را تشکیل دادند.
وزیر خارجه عربستان در سخنان خود در جلسه کمیته اجرایی که ایران را نیز شامل می‌شد بی‌عملی و استندردهای دوگانه جامعه بین‌المللی در واکنش به عملیات نظامی اسرائیل در غزه را محکوم کرد. فیصل بن فرحان همچنین حمایت عربستان از طرح صلح عربی در سال ۲۰۰۲ میلادی را تکرار کرد.این ابتکار عمل به رهبری «عبدالله بن عبدالعزیز» ولیعهد وقت عربستان سعودی، کشورهای مسلمان عرب و غیرعرب را متعهد به عادی‌سازی روابط با اسرائیل در ازای تشکیل کشور فلسطین می‌ساخت. البته مدت‌هاست که این طرح مرده محسوب میشود. با وجود این، وزیر خارجه عربستان سعودی با استناد به آن یکی از معدود مواردی را که سعودی‌ها چیزی ملموس در برقراری صلح میان اسرائیل و فلسطین برای ارائه داشتند برجسته ساخت و بر تعهد ریاض به عدالت برای فلسطینیان تاکید کرد.
با وجود این، این دیدار نه تلاشی واقعی از سوی ریاض برای دیپلوماسی سازنده، بلکه بیشتر یک تمرین روابط عمومی پس از ماه‌ها مذاکره با ایالات متحده بر سر توافق احتمالی عادی‌سازی اسرائیل و عربستان سعودی بود. یک روز پیش از برگزاری آن نشست «ترکی بن فیصل» چهره برجسته امنیتی سابق عربستان سعودی در انستیتوی سیاستگذاری عمومی بیکر در دانشگاه رایس در هیوستن در تگزاس سخنرانی‌ای را ایراد کرد.
او در طول سخنرانی خود نه تنها اسرائیل و غرب را به خاطر خونریزی در غزه، بلکه حماس را نیز به دلیل هدف قرار دادن غیرنظامیان اسرائیلی مورد انتقاد قرار داد. درست است که ترکی اکنون فاقد منصب دولتی محسوب میشود اما او کماکان فردی است که در انظار عمومی اظهاراتی را بیان کرده که مقام‌های رسمی سعودی می‌خواهند بگویند اما نمی‌توانند به صورت علنی بیان کنند.
اظهارات سعودی‌ها چیزی بیش از سر و صدای پس‌زمینه درگیری‌های منطقه‌ای نیست. آنچه انفعال سعودی‌ها را عجیب‌تر می‌سازد آن است که آنان در ارتباط با ایران تا چه میزان محتاطانه عمل کرده‌اند. با بازخوانی تماس تلیفونی ولیعهد سعودی با رئیس‌جمهور ایران درباره جنگ غزه می‌توان انتقاد ضمنی محمد بن سلمان را درک کرد، به‌خصوص در جایی که او اشاره کرده ریاض مخالف هرگونه هدف قرار دادن شهروندان غیرنظامی است و بر تعهد خود به صلح جامع و عادلانه تاکید کرد که به معنای حمایت از راه‌حل دودولتی است.حماس یکی از اعضای محور مقاومت تحت رهبری تهران است و با اقدام اخیر خود کل استراتژی منطقه‌ای محمد بن سلمان را هوا کرد.
سعودی‌ها می‌توانند در انتقاد از حماس صریح‌تر باشند، آنان می‌توانند پناهگاه امنی برای فلسطینیانی که نیاز به مراقبت‌های صحی دارند ارائه دهند و از روابط خوب خود با اسرائیل برای شکل‌دهی خصوصی واکنش اسرائیل به حمله ۷ اکتوبر استفاده کنند. با وجود این، ولیعهد عربستان سعودی ظاهرا به این نتیجه رسیده که بهتر است خود را این گونه و به شکل علنی در معرض دید افکار عمومی قرار ندهد. از منظر او، صدور بیانیه‌ها، انتقاد از جامعه بین‌المللی، تماس با همتایان خود و معاشرت با ستاره‌های فوتبال استراتژی بهتری است. شاید این طور باشد. با وجود این، چنین رویکردی باعث میشود عربستان سعودی ضعیف به نظر برسد و ضعف خود را آشکار سازد.
لینک مطلب: https://www.ansarpress.com/farsi/28162
دلایل قیام امام خمینی/ امام خمینی به مسئله‌ی وابستگی چگونه می‌نگریست؟
